TP Vũng Tàu: Những đồi cát phòng hộ đang “kêu cứu”

Nhà trái phép đua nhau mọc bên chân đồi cát phòng hộ phường 11

Xây dựng trái phép, tự ý san hạ, khai thác đồi cát trái phép đang diễn ra khá sôi động tại khu vực đồi cát 3 phường 11, TP Vũng Tàu. Chỉ trong vòng chưa đầy 4 tháng, dọc khu vực chân đồi cát này đã hình thành một khu dân cư khá đông đúc. 

Đây là một thách thức không nhỏ đối với chính quyền các cấp của tỉnh BR-VT trong công tác giữ gìn bảo vệ dải đồi quí giá này...

Theo ông Trần Ngọc Thới - Phó chủ tịch UBND tỉnh thì đây là lá phổi xanh của TP Vũng Tàu, là tấm lá chắn không gì thay thế để điều hòa khí hậu cho toàn khu vực phường 11, 12, chắn không cho gió biển thổi trực tiếp vào mang theo hơi muối mặn làm cằn cỗi và lụi tàn hệ thực vật ở đây. Hơn thế, nó còn che chở cho TP Vũng Tàu trước những đe dọa của thiên tai như: bão tố, sóng thần.

Những đồi cát kêu cứu”

Trong vai là người dân đi mua đất, chúng tôi tận mắt chứng kiến những dải đồi cát tự nhiên tại phường 11, TP Vũng Tàu được hình thành từ hàng trăm năm đang bị phá hủy nghiêm trọng. Chỉ trong dọc chiều dài chân dãy đồi khoảng 1.000 m, đã hình thành một khu dân cư đông đúc với hàng chục căn nhà và có ba điểm bị móc cát với diện tích 200 - 300 m3 mỗi điểm, độ sâu hơn 3 m, cắt đứt chân đồi, gây sạt lở và biến mất toàn bộ thảm thực vật mọc trên triền đồi. Những căn nhà xây cất mới ở đây đủ loại: nhà tạm có, nhà kiên cố có, dạng chòi, hoặc xây nền để đó cũng có. Khi hỏi các hộ dân ở đây về tính pháp lý trong mua bán đất, người dân cho biết là “mua bán bằng giấy tờ viết tay” và khi chúng tôi tỏ ý lo ngại mua bán đất, xây cất nhà thiếu tính pháp lý như vậy sẽ bị chính quyền xử lý thì họ khẳng định xanh rờn rằng: “đông như thế này làm sao chính quyền cưỡng chế nổi”. Có người còn tỏ ý là: trong trường hợp nhà nước đầu tư dự án gì thì sẽ phải bồi thường cả phần đất và phần xây dựng trên đất, không lo bị thiệt thòi...  

Đây là một trong những dải đồi cát mà thiên nhiên ban tặng cho TP Vũng Tàu và được xếp vào loại đồi phòng hộ quý giá còn lại cho đến thời điểm này gồm: dải đồi cát ven biển từ Paradise chạy dài lên phường 12, và một dải đồi phía bên trong trải dài suốt địa bàn ba phường: 10, 11, và 12. Ngoài vai trò là lá phổi của thành phố đây còn là dải phòng hộ rất hữu hiệu để bảo vệ TP Vũng Tàu, ngăn chặn những thiên tai như xâm thực, sóng thần... Chính vì vậy, chủ trương của UBND tỉnh là phải giữ nguyên hiện trạng những đồi cát này làm là chắn chống thiên tai. Trong quy hoạch chi tiết 1/500 khu vực này, UBTP Vũng Tàu cũng luôn nhắc nhở các nhà làm quy hoạch phải giữ nguyên dãy đồi cát. Mới đây, UBND tỉnh đã có chủ trương đầu tư xây dựng khu vực đồi cát 3 thành một khu DA rừng  cảnh quan sinh thái, du lịch và bảo tồn đồi cát phòng hộ. Dự án này đã được thỏa thuận địa điểm hồi tháng 4/2010 và đang được lập quy hoạch chi tiết 1/500. Tuy nhiên, chính tại khu đồi dự kiến thực hiện dự án này, hiện tượng mua bán sang nhượng đất, xây dựng nhà trái phép, tự ý san hạ đồi cát, khai thác cát đang diễn ra khá rầm rộ.  

Chính quyền phường cũng  "cầu cứu”

Bà Mai Thị Oanh - chủ tịch UBND phường 11, TP Vũng Tàu cho biết, phường cũng thường xuyên liên tục tuần tra canh gác khu vực trọng điểm này để giữ đồi cát. Nhưng thực tế công tác này gặp nhiều khó khăn. Thứ nhất là địa bàn xa, chưa phát hiện kịp thời, hai là đối tượng thực hiện việc san hạ, khai thác cát và cả xây cất nhà vào ban đêm và ngày lễ, hoặc thứ 7, chủ nhật. Khi bị phát hiện, còn có một số đe dọa lực lượng bảo vệ dân phố, và cán bộ ủy ban phường, trong khi biện pháp xử lý của ngành chức năng chưa căn cơ và hiệu quả. Mức xử phạt chưa đủ răn đe. Nhiều đối tượng tái phạm nhiều lần. Hơn thế, một phần diện tích đất khu đồi cát là người dân được giao quyền sử dụng đất. Chính vì có quyền sử dụng nên người dân cho rằng mình có quyền sở hữu tất cả khoáng sản có trên đất và muốn làm gì thì làm, mặc dù chính quyền địa phương cũng đã giải thích rất rõ rằng: dù có quyền sử dụng nhưng khi muốn làm gì trên đất, nhất là xây dựng, san hạ đồi cát trên đất phải được phép của các cơ quan chức năng. Bà Mai Thị Oanh, cho rằng hơn lúc nào hết, phường rất mong các cấp, các ngành chức năng vào cuộc cùng với phường chung tay gìn giữ khu vực đồi cát này. Về phía phường sẽ làm hết sức mình, phối hợp, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các ngành chức năng làm nhiệm vụ. Nếu không có sức mạnh tổng hợp từ nhiều phía thì phường cũng khó mà xoay xở.

Việc không thể đừng

Việc hủy hoại các đồi cát thực sự là mối nguy lớn cho môi trường. Riêng khu vực đồi cát 3 đã được chủ trương xây dựng dự án cảnh quan sinh thái, du lịch và bảo tồn đồi cát phòng hộ nhưng tình trạng khai phá lấy cát trái phép như thế này sẽ làm biến dạng, hủy hoại toàn bộ dãy đồi cát hiện hữu và khó có khả năng phục hồi thảm thực vật để xây dựng dự án như dự định. Hơn thế, việc các hộ dân ồ ạt xây cất trái phép, hình thành nên những khu dân cư đông đúc với tư tưởng “Ăn vạ nhà nước” cũng sẽ là một trở ngại rất lớn cho quá trình bồi thường giải phóng mặt bằng khi xúc tiến dự án đầu tư sau này.

Trước thực trạng nói trên, các ngành chức năng cũng như chính quyền các cấp phải khẩn trương và cùng xốc vào giải quyết và  phải có biện pháp mạnh đối với tất cả các trường hợp xây cất trái phép trong khu vực đồi phòng hộ cũng như việc khai thác cát trái phép để cứu lấy những dãy đồi cát ít ỏi còn lại trên địa bàn. Riêng đối với khu đồi 3 đã có chủ trương đầu tư dự án, tỉnh nên nhanh chóng hoàn tất thủ tục giao đất và ban hành quyết định thu hồi đất để địa phương sở tại có đủ cơ sở pháp lý làm mạnh với các hộ vi phạm xây cất trái phép và bản thân người dân cũng không dám tiếp tục vi phạm. Nhất là trong trường hợp các hộ dân ở đây cố tình vi phạm thì càng phải mạnh tay để răn đe và chấm dứt tiền lệ: Chính quyền và nhà đầu tư chạy theo giải quyết chế độ cho những ý đồ định sẵn...

(Theo Hà My // Diễn đàn doanh nghiệp)