Xử lý biệt thự bỏ hoang không dễ!

Trước tình trạng các biệt thự và cả các khu đô thị lớn hàng trăm héc-ta tại Hà Nội bị bỏ hoang, gây bức xúc trong dư luận và mất mỹ quan đô thị, Bộ Xây dựng đã tiến hành kiểm tra; UBND TP. Hà Nội có văn bản yêu cầu các chủ đầu tư rà soát và báo cáo; mới đây nhất, các đơn vị chức năng của Bộ Tài chính cũng vào cuộc. Tuy nhiên, một số giải pháp do các cơ quan chức năng đưa ra nhằm xử lý tình trạng trên được nhận định là không dễ thực hiện.

Bỏ hoang hơn 1/3

Theo kết quả kiểm tra sơ bộ của Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) tiến hành cùng với Sở Xây dựng Hà Nội, trong số 16 dự án của 11 chủ đầu tư tại Hà Nội với 2.684 căn biệt thự, có 1.743 căn đã được sử dụng, còn 698 căn (chiếm gần 35%) chưa đưa vào sử dụng, vẫn còn ở tình trạng xây thô. Hầu hết các dự án vừa kiểm tra đã vượt quá thời hạn theo quyết định phê duyệt dự án, thậm chí có dự án vượt quá 5 - 7 năm.

Theo khảo sát thực tế của ĐTCK, cả bốn phía của Thủ đô Hà Nội mới đây đều cho thấy, không chỉ rất nhiều biệt thự bị bỏ hoang, mà tình trạng cả khu đô thị "ma" (không có hoặc rất ít người ở) đang có nguy cơ xuất hiện ngày càng nhiều.

Chẳng hạn, Khu biệt thự Quang Minh với hơn 300 biệt thự không được sử dụng từ những năm 2003 - 2004; Khu đô thị mới Nam Từ Sơn có diện tích quy hoạch 200 héc-ta, diện tích quy hoạch giai đoạn 1 là 22,5 héc-ta, đã xây thô cách đây khoảng 5 năm, nhưng hiện vẫn bỏ hoang.

Khu vực phía Tây và Nam Hà Nội đang được xem là "điểm nóng", các dự án đang mọc lên như nấm, nhưng chủ yếu được mua bán lòng vòng mà chưa đến được tay người thực sự có nhu cầu để ở. Cụ thể, Khu đô thị Văn Phú đã bàn giao nhà cho khách hàng cả năm nay, nhưng hầu như không có người ở; dọc theo Đường 70 cũ từ Hà Đông sang Nhổn, hàng loạt khu đô thị mới xây xong bỏ đó như Xuân Phương, Vân Canh...

Ông Vũ Xuân Thiện, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cho hay, biệt thự, nhà liền kề bị bỏ hoang chủ yếu là do các chủ nhân đầu cơ găm giữ. Ngoài ra, nhiều trường hợp do cơ sở hạ tầng như điện, nước, đường sá chưa xây dựng đồng bộ nên người dân chưa sử dụng nhà.

Khó xử lý

Ngay sau khi UBND TP. Hà Nội có văn bản gửi các chủ đầu tư dự án nhà ở về hướng xử lý biệt thự bỏ hoang, chủ nhân một số biệt thự tại những khu vực bị "soi" kỹ nhất như Mỹ Đình đã có động thái sửa sang lại cho gọn gàng và chỉ mang tính đối phó. Với những biệt thự đã có người mua nhưng không hoàn thiện, UBND TP. Hà Nội đã đề nghị chủ đầu tư yêu cầu người mua hoàn thiện trong thời hạn nhất định, nếu người mua vẫn không hoàn thiện, chủ đầu tư phải mua lại biệt thự đó.

Tuy nhiên, theo một quan chức Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, hành lang pháp lý cho việc buộc các chủ nhà phải hoàn thiện để đưa vào sử dụng đang bị bỏ ngỏ nên hầu như không xử phạt được hành vi này. Trong khi đó, Khoản 2, Điều 5 Luật Nhà ở quy định: "Nhà ở thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân không bị quốc hữu hoá. Trường hợp thật cần thiết, vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia, Nhà nước quyết định trưng mua hoặc trưng dụng nhà ở thì Nhà nước bồi thường cho chủ sở hữu nhà ở theo giá thị trường tại thời điểm thanh toán và tạo điều kiện để họ tạo lập nhà ở khác". Như vậy, trong trường hợp người dân mua nhà với mục đích để ở, Nhà nước không có quyền trưng dụng, nếu không vì các lý do nêu trên.

Theo thông tin mới nhất từ Bộ Tài chính, Bộ này đã giao nhiệm vụ cho một số cục, vụ liên quan nghiên cứu làm tờ trình đề xuất Chính phủ việc thu thuế đối với các chủ đầu tư có biệt thự bỏ hoang nhằm nâng cao tính sử dụng và quản lý có hiệu quả. Theo đó, trước mắt, Bộ Tài chính đề xuất xin ý kiến các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sau đó Chính phủ ban hành nghị định và Bộ sẽ xây dựng thông tư hướng dẫn về chủ trương này. Bộ Tài chính xác định, việc tính thuế không phải để tăng thu cho ngân sách cho nên mức thuế sẽ được xây dựng hợp lý căn cứ vào điều kiện cụ thể. Mức thuế dự kiến là 2 - 3%/năm, căn cứ vào giá trị của căn nhà, dự án hay biệt thự.

Ông Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, biện pháp đánh thuế đối với bất động sản được nhiều nước trên thế giới áp dụng hiệu quả. Điều này sẽ ngăn chặn việc đầu cơ. Tuy nhiên, cần có những quy định cụ thể để đảm bảo tính công bằng cho người dân.

(Đầu tư Chứng khoán điện tử)